วันจันทร์ที่ 18 กุมภาพันธ์ พ.ศ. 2551

ภูมิปัญญาท้องถิ่นของจังหวัดอุทัยธานี

เปลไม้ไผ่
ประวัติความเป็นมา
กำนันบุญ นาคพันธ์ เป็นกำนันหมู่ที่ 1 ตำบลทุ่งใหญ่อำเภอเมือง จังหวัดอุทัยธานี ได้ขัดใจกับภรรยา เพราะกำนันบุญแกเป็นคนเจ้าชู้ภรรยาแกไม่พอใจก็ไม่ยอมพูดด้วยกำนันบุญจึงไปนั่งเล่นที่ใต้สะพานโยนริมแม่น้ำแควตากแดดในหมู่บ้าน และคิดว่าจะทำอย่างไรภรรยาจึงจะพูดด้วย แกก็มองไปเห็นคนนอนเล่นอยู่ในเรือจึงนึกขึ้นได้ว่า น่าจะทำเปลไม้ไผ่ที่มีรูปร่างคล้ายเรือ จึงตัดไม้ไผ่ไปสานเปลให้ภรรยานอนเล่นดีกว่าพอกำนันบุญสานเปลเสร็จแล้วก็นำไปแขวนที่บ้านและเรียกภรรยามาดู ภรรยาแกเห็นเปลไม้ไผ่แกก็ชอบใจและหายโกรธ ชาวบ้านเห็นเปลบ้านกำนันบุญก็ชอบใจและเรียกเปลนี้ว่า เปลง้อเมีย ต่อมาเมื่อวันที่ 17 พฤษภาคม พ.ศ. 2542 ชาวบ้านวังปลากดก็ได้ตั้งกลุ่มจักสานและนำเปลมาดูเป็นแบบอย่าง และปรับปรุงวิธีการสานให้สวยงามขึ้นโดยใช้ไม้ไผ่ในหมู่บ้าน
ปัจจุบันเรียกว่า เปลไม้ไผ่ ......ทำให้กลุ่มจักสานยึดเป็นอาชีพเสริมอีกทางหนึ่ง นอกจากการทำไร่ทำนา
เเหล่งผลิต
ศูนย์ข้อมูลประจำหมู่บ้านวังปลากด
หมู่ที่ 1 ตำบลทุ่งใหญ่ อำเภอเมือง จังหวัดอุทัยธานี 61000
หัวหน้ากลุ่ม
นางกรรญาณี กลิ่นเกล้า อายุ 43 ปี บ้านเลขที่ 19/4 หมู่ที่ 1 ตำบลทุ่งใหญ่ อำเภอเมือง จังหวัดอุทัยธานี 61000
ราคาเปล
70 ,200, 250, 300, 350 บาท

วัสดุอุปกรณ์
1.ไม้ไผ่ 8 ปล้อง
2.มีด
3.สายยาง
4.เชือกไนลอน
5.เลื่อย
6.แปรงทาสี
7.น้ำมันแอลกอฮอล์เบอร์
8.เชือก
9.กรรไกร
10.เข็ม
11.กระป๋อง
ขั้นตอนการผลิต
1.ตัดไม้ไผ่จำนวน 2 ลำ โดยเลือกลำที่ 1 เอาไว้จักตอกลำที่ 2 ไว้ทำตัวเปล
2.ลำที่ทำเปลตัดมา 8 ปล้องเลือกลำตรงๆ
3.ผ่าลำไม้ไผ่ให้เป็นซี่ จำนวน 13 ซี่ ขยักหัวท้ายข้างละ 1ปล้องเอาไว้ใส่หูเปล
4.ทาน้ำมันแอลกอฮอล์
5.นำเชือกไนลอนทำหัวเปลทั้งสองข้าง
6.นำไม้ถ่างตัวเปลให้โค้งเป็นรูปเรือ โดยมีไม้ตอกวัดระยะห่างของซี่ให้เท่ากัน
7.จักตอกไว้สำหรับสานโดยที่ใหญ่ประมาณ 0.5 นิ้วยาว 3-4 เมตร แต่ตอกจะมี 3 ขนาด คือ เล็ก กลาง ใหญ่
8.เมื่อถ่างตัวเปลเสร็จให้นำมาสานลายขัดโดยยก1ข่ม1 ดยเริ่มต้นจากหัวทั้ง 2 ข้าง มาบรรจบกันตรงกลาง
9.เมื่อสานเสร็จนำมาทาน้ำมันอีกหนึ่งรอบ
10.พอน้ำมันแห้งก็นำมาผูกขอบโดยใช้สายยาง แล้วเย็บด้วยเชือก
11.พอทำเสร็จเรียบร้อยก็นำไปใส่หูเปล โดยการเจาะให้เป็นรู แล้วเหลาไม้ตอกเข้ารูเปล แล้วก็เป็นเปลที่สามารถแขวนนอนได้เลย
รายละเอียดผลิตภัณฑ์
เปลจักสานจากไม้ไผ่ ใช้สำหรับนั่ง นอนพักผ่อน แข็งแรางทนทาน
การใช้/ประโยชน์
สำหรับเป็นที่พักผ่อน นั่งนอน
ประเภทผลิตภัณฑ์
เครื่องใช้/ของตกเเต่ง/ของที่ระลึก
สินค้าสุดยอดหนึ่งตำบล หนึ่งผลิตภัณฑ์
ปี 2547
ขนาด
กว้าง 70 เซนติเมตร ยาว 300 เซนติเมตร

ชื่อผู้ผลิต
กลุ่มจักสานบ้านวังปลากด
ที่อยู่ผู้ผลิต
19/4 วัดปลากด หมู่ 1 ตำบล ทุ่งใหญ่ อำเภอ เมืองอุทัยธานี จังหวัด อุทัยธานี